آنتی اکسیدانها موادی هستند که می‌توانند از آسیب یا کاهش آهسته سلول‌های ناشی از رادیکالهای آزاد یا مولکول‌های ناپایداری که بدن به عنوان واکنشی در برابر فشارهای محیطی و سایر مواد ایجاد می‌کند جلوگیری کنند. آنها گاه به عنوان «محافظ‌های رادیکال آزاد» خوانده می‌شوند. برخی از آنتی اکسیدانها توسط خود بدن ساخته می‌شوند و بقیه موارد از طریق تغذیه و خوردن غذاهای حاوی آنتی اکسیدان که به عنوان غذاهای ضد التهاب نیز شناخته می‌شوند، تامین می‌شوند.
به زبانی ساده، آنتی اکسیدان به هر ماده‌ای گفته می‌شود که بتواند فرآیند اکسیداسیون را مهار کند. مخصوصاً موادی که برای جلوگیری از خراب شدن مواد غذایی ذخیره شده یا حذف عوامل بالقوه اکسیداسیون در بدن یک موجود زنده استفاده می‌شوند.
آنتی اکسیدانها شامل مواد غذایی مختلفی هستند که حتماً قبلا نام آنها را شنیده‌اید، مثلاً کارتنوئیدها، لیکوپن و ویتامین C. همه موارد گفته شده نمونه‌ای از آنتی اکسیدان‌هایی هستند که فرآیند اکسیداسیون یا واکنش سلولی در برابر اکسیژن، پراکسید یا رادیکالهای آزاد را مهار می‌کنند. اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیلی که باعث می‌شود به اهمیت مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان بپردازیم، تاثیر بسیار آن بر سلامتی و طول عمر است. همراه ما باشید تا در ادامه به بررسی کامل تاثیرات آنتی اکسیدان بپردازیم.
آنتی اکسیدان چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
به طور کلی، آنتی اکسیدانها موادی هستند که از انجام فرآیند اکسیداتیو در بدن پیشگیری می‌کنند و رادیکالهای آزاد بدن را از بین می‌برند. در نتیجه، دیگر آسیبی به بدن وارد نمی‌شود و سلامت عمومی بدن ارتقا پیدا می‌کند. بسیاری از بیماری‌ها و ناراحتی‌هایی که امروزه با آنها مواجه هستیم مثل بیماری‌های قلبی، سرطان و آلزایمر و… به دلیل افزایش میزان آسیب اکسیداتیو و التهاب رخ می‌دهند. پس، در نقطه مقابل، مصرف مواد حاوی آنتی اکسیدان باعث مقابله با این مشکلات و بسیاری از فواید دیگر می‌شود که در ادامه ذکر شده است:
- شادابی و زیبایی پوست با حفظ کلاژن‌های پوستی
- سم زدایی در بدن
- بهبود و تقویت سیستم ایمنی بدن
- کاهش سطح کلسترول LDL و جلوگیری از تشکیل پلاک در رگ‌ها
- جلوگیری و بهبود کم‌خونی در بدن
- محافظت از سلول‌های بدن در برابر مواد شیمیایی وارد شده به بدن در اثر سیگار کشیدن، آلودگی هوا و پرتو افشانی و…
- بهبود بینایی و جلوگیری از تضعیف چشم‌‌‌ها
- جلوگیری از پیری پوست و ضعیف شدن سیستم عصبی بدن
انواع آنتی اکسیدانها
به طور کلی، آنتی اکسیدانها به سه دسته فیتوشیمیایی‌ها ، ویتامین‌ها و آنزیم‌ها تقسیم می‌شوند که در بدن وجود دارند. انواع دیگری از آنتی اکسیدان‌هایی که در خارج از بدن وجود دارند (قابل دریافت از مواد غذایی) عبارتند از:
- ویتامین A
- ویتامین C
- ویتامین E
- بتاکاروتن
- لیکوپن
- لوتئین
- سلنیوم
- منگنز
- زاگزانتین
- فلاونوئید
- فلاون
- کاتچین
- پلی فنول
- فیتواستروژن‌ها
مواد حاوی آنتی اکسیدان
منابع آنتی اکسیدان به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند. میوه‌‌ها و سبزیجات بهترین منابع آنتی اکسیدان موجود در طبیعت هستند. البته در سایر مواد غذایی مثل غلات و دانهها نیز آنتی اکسیدان وجود دارد که با کسب آگاهی از این مواد و داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌توان به مقدار کافی آنتی اکسیدان مورد نیاز بدن را دریافت کرد.
آنتی اکسیدانهای طبیعی
مواد غذایی طبیعی و ارگانیک بهترین منابع آنتی اکسیدان هستند. مواد غذایی که بیشترین مقدار آنتی اکسیدان را دارند:
- محصولات لبنی
- تخم مرغ
- ماهی
- جگر
- انواع توت مثل شاتوت، بلوبری و تمشک وحشی
- آجیل و تخمه
- روغن‌های گیاهی
- تمامی سبزیجات دارای برگ‌های سبز
- نخود فرنگی
- اسفناج
- انبه
- گوجه فرنگی
- ذرت
- غلات سبوس دار
- چای سبز
- انار
- انگور قرمز
- لوبیا
- کلم بروکلی
به طور کلی، مهم‌ترین آنتی اکسیدانها عبارتند از ویتامین E، ویتامین C، بتاکاروتن و سلنیم. مصرف مواد غذایی که دارای این ویتامین‌ها هستند تا حد زیادی می‌تواند آنتی اکسیدانهای مورد نیاز شما را تامین کند. ویتامین E بیشتر در دانه‌های روغنی، جوانه گندم، آجیل، غلات سبوس‌دار و سبزی‌های برگی شکلی که رنگ سبز دارند یافت می‌شود. ویتامین C، که باید به طور روزانه دریافت شود، در مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، کیوی، کلم، طالبی، توت فرنگی، اسفناج و سیب زمینی وجود دارد. بتاکاروتن نیز در کلم بروکلی، هویج ، فلفل دلمه، کدو حلوایی و کاهو یافت می‌شود. آنتی اکسیدان سلنیم نیز در ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم مرغ، مرغ و سیر موجود است.
سایر موادی که دارای آنتی اکسیدان هستند:
- میخک
- دارچین
- کاکائو
- زنجبیل
- آویشن
- فلفل
- زیره
لازم به ذکر است که شما می‌توانید تمامی محصولات لبنی، انواع دمنوش و ادویه‌هایی که سرشار از آنتی اکسیدان هستند را در تازه‌ترین و بهداشتی‌ترین حالت از فروشگاه لبنیات بقال زاده تهیه کنید.
آنتی اکسیدانهای مصنوعی
علاوه بر مواد غذایی که دارای آنتی اکسیدان هستند، مکمل‌هایی غذایی دیگری نیز وجود دارد که با مصرف آنها می‌توان آنتی اکسیدانهای موردنیاز بدن را تامین کرد. البته لازم به ذکر است حتماً قبل از مصرف چنین مکمل‌هایی باید با پزشک مشورت کرد. بهترین مکمل‌های آنتی اکسیدانی که وجود دارند عبارتند از:
- گلوتاتین
- کپسول ویتامین سی و زینک آپوویتال
- لوتئین
- آستاکسانتین
- رسوراترول
به یاد داشته باشید که به هیچ وجه نباید هر یک از این مکمل‌ها را خودسرانه مصرف کنید.
نوشیدنی‌های آنتی اکسیدان
نوشیدنی‌های طبیعی بسیاری نیز وجود دارند که حاوی آنتی اکسیدان بوده و برای سم‌زدایی از بدن گزینه‌ای ایده‌آل هستند. بهترین نوشیدنی‌های سرشار از آنتی اکسیدان:
- قهوه
- چای سبز
- آب انار
- آب چغندر
- آب نارگیل
- چای ماچا
- آب انگور سیاه کنکورد
- دمنوش اسطوخودوس
آنتی اکسیدان برای پوست
وقتی بحث سلامت پوست و رفع چین و چروک پوست مطرح می‌شود، مصرف آنتی اکسیدان بسیار حائز اهمیت است. در بدن انسان به طور روزانه میلیون‌ها فعل و انفعالات اتفاق می‌افتد که برای انجام آنها بدن نیاز به اکسیژن دارد. این عمل، اکسیداسیون نامیده می‌شود. طی فرآیند اکسیداسیون، مولکول‌ها الکترون از دست داده و باعث تولید ترکیبات فعالی به نام اکسیدها یا رادیکالهای آزاد می‌شوند که در بعضی مواقع سبب آسیب سلول‌ها و از بین رفتن آنها می‌شود. یکی از مهم‌ترین دلایلی که منجر به پیری پوست می‌شود، تخریب سلولی توسط رادیکالهای آزاد است.
رادیکالهای آزاد که بسیار فعال هستند، به ساختار سلولی بدن حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند. اصلی‌ترین منبع تولید کننده رادیکالهای آزاد، سوخت سلولی است که هر لحظه در تمام سلول‌های بدن به مصرف می‌رسند. جالب است بدانید که هرچقدر تولید رادیکالهای آزاد در بدن بیشتر باشد، طول عمر فرد کوتاه‌تر خواهد بود. آنتی اکسیدانها از طریق ترکیب شدن با اکسیدهای مضر یا همان رادیکالهای آزاد موجب حفاظت سلول‌های بدن در مقابل آسیب‌های ناشی از فعالیت اکسیدها می‌شوند. همچنین آنتی اکسیدانها می‌توانند آسیب‌هایی که قبلاً در سلول‌ها، توسط رادیکالهای آزاد ایجاد شده است را بهبود بخشند.
مصرف غذاهای آماده و فست فودها، استفاده بیش از حد از دارو و یا مکمل دارویی بدون مشورت با پزشک، همچنین قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا همگی سبب بروز اکسیداسیون می‌شوند. دریافت آنتی اکسیدان کافی و توجه کافی به مقابله اکسیداسیون بدن از طریق راه‌های گفته شده در بالا، بهترین راه حل موجود است.
چرا مصرف آنتی اکسیدان اهمیت دارد؟
ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که چرا دریافت کافی آنتی اکسیدان اینقدر اهمیت دارد؟ در پاسخ باید گفت که یکی از دلایل اهمیت آنتی اکسیدانها این است که بدن انسان به خودی خود قادر نیست آنتی اکسیدان تولید کند؛ در نتیجه، باید به طور روزانه از طریق مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی‌های دارای آنتی اکسیدان، که قبل‌تر ذکر شد، این مواد را تامین کنیم.
دلیل دیگر، مربوط به مفید بودن آنتی اکسیدانهای طبیعی، در مقابل اثر مخرب مواد اکسید کننده در بدن انسان است که خطرناک‌ترین آنها همان رادیکالهای آزاد نام دارند که به طور کامل توضیح داده شد.
رادیکالهای آزاد که نقش بسیار مضر و خطرناکی در بدن انسان دارند و بافت‌های بدن را فرسوده کرده و منجر به ابتلای انسان به بیماری‌هایی مانند مشکل عضلانی، سرطان، دیابت، عوارض چشم، مشکل مغزی، نارسایی قلبی و پیری زودرس می‌شوند و نقش آنتی اکسیدانهای طبیعی مقابله با رادیکالهای آزاد است.
خلاصه
آنتی اکسیدانها موادی هستند که می‌توانند از سلول‌های بدن در برابر آسیب رادیکال آزاد محافظت کنند. رادیکالهای آزاد می‌توانند در نتیجه مواجهه با برخی مواد شیمیایی همانند سیگار کشیدن، آلودگی هوا، پرتو افشانی و همچنین به عنوان یک محصول جانبی ناشی از سوخت و ساز عادی بدن شکل بگیرند. آنتی اکسیدانهای غذایی شامل سلنیوم، ویتامین A و کارتنوئیدهای مرتبط، ویتامین C، ویتامین E، به علاوه مواد شیمیایی گیاهی مانند لیکوپن، لوتئین و کوئرستین می‌شوند.
به همین دلیل، مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدانها، که در این مقاله به معرفی کامل آنها پرداختیم، می‌تواند برای سلامت قلب مفید باشد و ممکن است به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌ها و برخی انواع سرطان کمک کند. علاوه بر این، تاثیر بسزایی بر سلامتی پوست و حفظ شادابی و جوانی آن خواهد داشت.
شما می‌توانید انواع مختلفی از مواد حاوی آنتی اکسیدان مثل محصولات لبنی، ادویه و عرقیجات، آجیل و دانهها، غلات و نیز انواع دمنوش‌های باکیفیت در بسته‌بندی‌های بهداشتی را از فروشگاه لبنیات بقال زاده تهیه کنید. برای این کار، کافیست محصول مدنظر خود را در وبسایت بقال زاده جستجو و سفارش خود را ثبت کنید. محصول شما در سریع‌ترین زمان ممکن به دست شما خواهد رسید.
